Trong những năm gần đây, ngành dệt nhuộm đang ngày càng phát triển mạnh mẽ. Kéo theo đó, các loại hóa chất dệt nhuộm ngày càng sử dụng nhiều để đáp ứng được nhu cầu người dùng. Vậy hóa chất dệt nhuộm là gì? Những loại hóa chất nào được ưa dùng nhất năm nay.
Hóa chất dệt nhuộm là gì?
Hóa chất dệt nhuộm là một nhóm các hóa chất vô cơ, các loại muối và acid chuyên dùng, để ứng dụng vào các giai đoạn dệt nhuộm, giai đoạn hoàn tất và hàng dệt may.
Hóa chất dệt nhuộm được chia thành các nhóm phù hợp với mục đích sử dụng:
Nhóm hóa chất tẩy trắng
Nhóm cân màu
Nhóm điều chỉnh dung dịch thuốc nhuộm
Nhóm xử lý nước thải
Vai trò của hóa chất dệt nhuộm
Hóa chất dệt nhuộm có rất nhiều công dụng trong ngành sản xuất vải. Tác dụng chính của các hóa chất này là : tẩy trắng vải, nhuộm màu, làm đều màu, làm mềm, chống thấm, chống gãy mặt vải, chống nhăn,… Ngoài ra nó có nhiều công dụng khác:
Tác nhân để phân giải lượng tạp chất có trong vải.
Tạo điều kiện hợp lý trong việc dệt, nhuộm vải.
Chất xúc tác khiến các phản ứng hóa học xảy ra trong quá trình nhuộm, in hoa.
Tùy theo từng công đoạn, nên mỗi loại hóa chất lại có những công dụng riêng biệt. Ví dụ:
Natri clorua, natri hydro sulfat và natri sunfat dùng trong công đoạn nhuộm.
Magnesium sulfate trong hoàn tất.
Amoniac, xút, axit sulfuric, axit fomic và axit axetic dùng trong quy trình nhuộm và hoàn tất.
Natri sunfit và natri đithionit như một chất khử trong thuốc nhuộm vat và thuốc nhuộm lưu huỳnh.
Muối nhôm dùng trong công đoạn chống thấm vải.
Natri clorit, sodium hypochlorite và hydrogen peroxide dùng tẩy trắng.
Top 5 loại hóa chất dệt nhuộm phổ biến nhất
1. Hydrogen peroxide – Oxy già
Công thức: H2O2
Oxy già là chất lỏng không màu, nhớt, là chất oxy hóa mạnh vì thế oxy già được sử dụng để tẩy trắng sợi trong ngành dệt nhuộm. Ngoài ra, Oxy già còn được dùng để khử trùng, khử mùi, là chất oxy hóa trong công đoạn nhuộm và các công đoạn sản xuất vải khác.
2. Javen
Công thức: NaClO
Nước Javen là cái tên vô cùng quen thuộc với người dân trong việc tẩy trắng vải. Đây là loại axit yếu, không màu, có mùi đặc trưng. Trong ngành công nghiệp dệt may, nước Javen dùng làm chất tẩy trắng, chất phá màu vải.
-Quá trình tẩy trắng bằng NaClO rất phức tạp. Điều quan trọng nhất khi tẩy trắng với NaClO ở mỗi trường kiềm hay acid đều thêm phản ứng phụ phá hủy xơ. Nhất là ở môi trường trung tính có độ pH = 7 thì phản ứng phá hủy xơ sợi càng mạnh. Khi tẩy màu cần phải chú ý điều này.
3. Axid axetic – Giấm công nghiệp
Công thức: CH3COOH
Axit axetic là một axit yếu, dạng lỏng, mùi gắt, vị chua tan trong nước. nhiệt độ sôi cao 1180C. Axit axetic được dùng trong các công đoạn nấu tẩy để trung hòa lượng kiềm dư (chỉnh pH). Ngoài ra nó còn phối hợp với một số muối kim loại để tăng độ bền màu cho phẩm nhuộm trực tiếp.
4. Axit Oxalic
Công thức: COOH2
Axit Oxalic là chất cân màu trong ngành công nghệ nhuộm. Nó có thể tẩy được vết rỉ sét dính trên vải bông rất tốt. Đặc biệt, do khả năng làm mất màu thuốc tím, nên nó được xem nhưu là một chất khử oxy trong phan ứng oxy hóa khử tẩy màu bằng thuốc tím.
Axit Oxalic có tình độc. Nó có thể làm chết người với hàm lượng từ 5g trở lên. Đặc biệt Axit Oxalic rất dễ làm hư xơ sợi nên sau khi sử dụng phải xả thật sạch.
5. Xút vẩy
Công thức: NaOH
Xút rắn đựng trong thùng rất kín có tính giòn, và hút ẩm mạnh. Xút dễ hòa tan trong nước, khi hòa tan tỏa ra nhiệt độ cao.dung dịch có tính kiềm mạnh, có cảm giác nhờn và vị đắng.
Trong thực tế người ta ứng dụng dung dịch này trong nhiều ngành công nghiệp: xử lý nước, dùng làm hóa chất xi mạ, dệt nhuộm, chất tẩy rửa. Trong công nghệ dệt nhuộm, với nồng độ thấp, xút dùng để rũ hồ, nấu vải, giặt.dùng để nấu luyện vải bông, để khử tạp chất và xà phòng hóa dầu mở trên vải. Giúp tạo dung dịch kiềm cao trong dung dịch tẩy màu.tẩy giặt sau nhuộm.làm dung môi trong thuốc nhuộm hoàn nguyên.
* Lưu ý khi sử dụng xút cần phải mặc đồ bảo hộ, tránh tiếp xúc qua da, xút rất dễ gây bỏng nặng.